کد مطلب:28573 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:124

کنار گذاردن معاویه












پیش از این گفتیم كه یكی از نخستین اقدامات امام علی علیه السلام پس از بیعت مردم برای آغاز اصلاحات، بركنار كردن كارگزاران عثمان بود.[1] سیاستمداران علاقه مند به امام علیه السلام، بر كناری دو نفر را مصلحت نمی دانستند: معاویه و ابو موسی اشعری.

سرانجام با توضیحات بسیار و وساطت های مالك اشتر، امام علیه السلام با ابقای ابو موسی موافقت كرد؛ اما در مورد معاویه، هر چه برای قانع كردن علی علیه السلام تلاش كردند، نتیجه ای نداشت و حضرت، ابقای او بر حكومت شام را حتی برای یك لحظه روا ندانست.

معاویه نیز نه خود با امام علیه السلام بیعت كرد و نه گذاشت مردم شام با ایشان بیعت كنند و از همان روز اوّل حكومت امام علیه السلام، توطئه علیه او را شروع كرد و زمینه را برای برخورد نظامی فراهم ساخت.

نخستین سؤال در این زمینه این است كه: چگونه می توان این اقدام امام علیه السلام را از نظر سیاسی توجیه كرد؟ آیا بهتر نبود امام علی علیه السلام معاویه را در آغاز حكومت خود، ابقا می كرد تا حاكمیتش استقرار یابد و معاویه، همراه اهل شام با او بیعت كند و بعد، او را عزل می كرد تا جنگ صفّینْ پیش نیاید و حكومت اسلامی به رهبری او تداوم یابد؟ آیا حفظ وحدت كلمه امّت و تداوم نظام اسلامی- كه از واجب ترین واجبات است- اقتضا نمی كرد كه امام علیه السلام او را به طور موقّت در حكومت شام، ابقا نماید؟









  1. ر. ك: ج 4، ص 156 (كنار نهادن كارگزاران عثمان).